Ly hôn đơn phương vắng mặt là một trong những tình huống pháp lý phức tạp mà nhiều cặp vợ chồng gặp phải khi muốn chấm dứt hôn nhân nhưng đối phương không hợp tác. Theo quy định tại Điều 228 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án vẫn có thể tiến hành giải quyết trong các trường hợp này nếu đáp ứng đủ các điều kiện pháp lý. NaciLaw với đội ngũ luật sư chuyên sâu về pháp lý hôn nhân gia đình sẽ hướng dẫn chi tiết về thủ tục và quy định mới nhất năm 2025.
1. Ly hôn đơn phương vắng mặt vợ hoặc chồng có được không?
Ly hôn đơn phương vắng mặt vợ hoặc chồng là trường hợp ly hôn yêu cầu từ một bên và không có sự hợp tác từ đối phương. Thường đối phương dùng nhiều lý do gây cản trở quá trình giải quyết như không tham gia phiên tòa, mất tích, bỏ đi khỏi nơi cư trú hoặc ốm đau.
Theo cơ sở pháp lý tại Điều 228 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án vẫn tiến hành xét xử vụ án trong các trường hợp sau đây:
- Nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và người đại diện của họ vắng mặt tại phiên tòa có đơn đề nghị Tòa án xét xử vắng mặt.
- Nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt tại phiên tòa nhưng có người đại diện tham gia phiên tòa.
- Các trường hợp quy định tại các điểm b, c, d và đ khoản 2 Điều 227 của Bộ luật này
Ly hôn đơn phương vắng mặt vợ hoặc chồng là trường hợp ly hôn yêu cầu từ một bên
2. Các trường hợp ly hôn đơn phương vắng mặt
Ly hôn đơn phương vắng mặt vợ hoặc chồng được phân thành 02 trường hợp chính là vắng mặt nguyên đơn và vắng mặt bị đơn.
2.1. Ly hôn đơn phương vắng mặt nguyên đơn
Theo Khoản 1 và Điểm a Khoản 2 Điều 227 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:
- Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ nhất, đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự phải có mặt tại phiên tòa; nếu có người vắng mặt thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên tòa, trừ trường hợp người đó có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Tòa án phải thông báo cho đương sự, người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự về việc hoãn phiên tòa.
- Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai, đương sự hoặc người đại diện của họ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự phải có mặt tại phiên tòa, trừ trường hợp họ có đơn đề nghị xét xử vắng mặt; nếu vắng mặt vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì Tòa án có thể hoãn phiên tòa, nếu không vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì xử lý như sau:
- a) Nguyên đơn vắng mặt mà không có người đại diện tham gia phiên tòa thì bị coi là từ bỏ việc khởi kiện và Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án đối với yêu cầu khởi kiện của người đó, trừ trường hợp người đó có đơn đề nghị xét xử vắng mặt. Nguyên đơn có quyền khởi kiện lại theo quy định của pháp luật;
Như vậy, Tòa án sẽ:
Lần triệu tập đầu tiên: Tòa án hoãn phiên tòa nếu nguyên đơn hoặc người đại diện vắng mặt, trừ khi nguyên đơn có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Lần triệu tập thứ hai: Nếu nguyên đơn tiếp tục vắng mặt không có lý do chính đáng, Tòa án coi như nguyên đơn từ bỏ việc khởi kiện và đình chỉ vụ án. Tuy nhiên, nguyên đơn vẫn có quyền khởi kiện lại.
2.2. Ly hôn đơn phương vắng mặt bị đơn
Theo Điểm b, c Khoản 2 Điều 227 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:
- b) Bị đơn không có yêu cầu phản tố, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan không có yêu cầu độc lập vắng mặt mà không có người đại diện tham gia phiên tòa thì Tòa án tiến hành xét xử vắng mặt họ;
- c) Bị đơn có yêu cầu phản tố vắng mặt mà không có người đại diện tham gia phiên tòa thì bị coi là từ bỏ yêu cầu phản tố và Tòa án quyết định đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu phản tố, trừ trường hợp bị đơn có đơn đề nghị xét xử vắng mặt. Bị đơn có quyền khởi kiện lại đối với yêu cầu phản tố đó theo quy định của pháp luật;
Như vậy, Tòa án sẽ:
Lần triệu tập đầu tiên: Tòa án hoãn phiên tòa nếu bị đơn vắng mặt.
Lần triệu tập thứ hai: Nếu bị đơn tiếp tục vắng mặt mà không có yêu cầu phản tố hay đại diện tham gia, Tòa án sẽ tiến hành xét xử vắng mặt bị đơn theo quy định.
Ly hôn đơn phương vắng mặt vợ hoặc chồng được phân thành 02 trường hợp chính
3. Hồ sơ ly hôn đơn phương vắng mặt
Về cơ bản, bộ hồ sơ ly hôn đơn phương vắng mặt tương tự như hồ sơ ly hôn đơn phương thông thường, bao gồm:
Hồ sơ bắt buộc:
- Đơn yêu cầu thuận tình ly hôn (theo mẫu của Tòa)
- Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính)
- Giấy tờ pháp lý của vợ, chồng (bản sao)
- Bản sao giấy khai sinh của con (nếu có)
Hồ sơ bổ sung:
- Bản sao chứng thực các loại tài liệu, giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản chung đối với các tài sản yêu cầu Tòa án phân chia khi ly hôn
- Các tài liệu, chứng cứ khác làm căn cứ khởi kiện ly hôn đơn phương
- Đơn xin xét xử vắng mặt ly hôn theo đúng quy định (đối với người vắng mặt)
4. Hướng dẫn chi tiết thủ tục ly hôn đơn phương vắng mặt
Quy trình thủ tục ly hôn đơn phương vắng mặt được tiến hành theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bao gồm 7 bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ ly hôn đơn phương
Vợ/chồng chuẩn bị đầy đủ bộ hồ sơ ly hôn đơn phương theo danh sách đã nêu, đảm bảo các giấy tờ được chứng thực hợp lệ và đầy đủ.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại TAND có thẩm quyền theo quy định
Sau khi hoàn tất chuẩn bị hồ sơ, vợ/chồng nộp hồ sơ tại TAND có thẩm quyền theo hình thức nộp trực tiếp hoặc nộp qua dịch vụ bưu chính.
Bước 3: Tòa tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ và ra thông báo nộp tạm ứng án phí
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, trong vòng 3 ngày làm việc, Tòa án phân công Thẩm phán xem xét tính hợp lệ của hồ sơ khởi kiện ly hôn đơn phương.
Trong vòng 5 ngày làm việc (kể từ khi được phân công nhiệm vụ), Thẩm phán sẽ hoàn tất kiểm tra hồ sơ ly hôn đơn phương và xử lý như sau:
- Yêu cầu người nộp hồ sơ chỉnh sửa, bổ sung bằng văn bản (nếu hồ sơ có thiếu sót, không hợp lệ)
- Dự tính tạm ứng án phí và gửi thông báo nộp tạm ứng án phí cho người nộp hồ sơ (nếu hồ sơ đầy đủ, hợp lệ)
Trong vòng 7 ngày, tính từ thời điểm nhận được thông báo, vợ chồng phải hoàn tất nộp tạm ứng án phí ly hôn và nộp lại biên lai tại Tòa (trừ trường hợp được miễn án phí theo đúng quy định).
Bước 4: Tòa án thụ lý vụ án ly hôn đơn phương vắng mặt
Tòa án tiến hành thụ lý vụ án và gửi thông báo về việc thụ lý vụ án ly hôn đơn phương bằng văn bản cho các bên liên quan trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày thụ lý vụ án.
Bước 5: Tòa án tổ chức buổi họp hòa giải
- Trường hợp hòa giải thành công: Tòa án sẽ lập biên bản hòa giải thành công
- Trường hợp hòa giải không thành: Tòa án lập biên bản hòa giải không thành và ban hành quyết định đưa vụ án ly hôn ra xét xử
Lưu ý quan trọng:
- Trong thời hạn 7 ngày, kể từ ngày Tòa lập biên bản hòa giải ly hôn thành, nếu vợ/chồng không thay đổi ý kiến thì Tòa án ra Quyết định công nhận kết quả hòa giải thành và có hiệu lực thi hành ngay, không thể kháng cáo, kháng nghị.
- Nếu vợ hoặc chồng hoặc cả 2 vợ chồng cố tình vắng mặt tại buổi hòa giải của Tòa án đến lần thứ 2, Tòa án sẽ lập biên bản hòa giải không thành.
Bước 6: Tòa án tổ chức phiên xét xử sơ thẩm ly hôn đơn phương vắng mặt
Tại phiên xét xử, Tòa án dựa vào các tài liệu, chứng cứ và lời khai của bên có mặt để xem xét và ra quyết định cuối cùng theo đúng trình tự tố tụng.
Bước 7: Tòa án ban hành bản án ly hôn đơn phương
Sau khi xem xét tất cả các tình tiết của vụ án và các quy định pháp luật liên quan, Tòa án sẽ ban hành bản án ly hôn. Quan hệ vợ chồng sẽ chấm dứt tại thời điểm bản án ly hôn có hiệu lực pháp lý.
5. Ly hôn đơn phương vắng mặt mất bao lâu để giải quyết?
Theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, tổng thời gian Tòa giải quyết ly hôn đơn phương vắng mặt thường kéo dài khoảng 6-9 tháng, tính từ thời điểm nhận được đơn xin ly hôn đơn phương:
| Thời gian | Trình tự giải quyết |
| Khoảng 15 ngày | Tòa xử lý hồ sơ ly hôn đơn phương vắng mặt và nhận tạm ứng án phí |
| Khoảng 3 ngày | Tòa ban hành thông báo thụ lý vụ án ly hôn đơn phương |
| Khoảng 4-6 tháng | Tòa thụ lý vụ án, tiến hành mở phiên hòa giải ly hôn và thực hiện các công việc trong giai đoạn chuẩn bị xét xử theo quy định tố tụng |
| Khoảng 1-2 tháng | Tòa án mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án ly hôn |
Trên thực tế, thời gian Tòa án giải quyết vụ án ly hôn đơn phương vắng mặt có thể ngắn hơn hoặc kéo dài hơn so với quy định, tùy thuộc vào:
- Tính chất và mức độ phức tạp của từng vụ việc
- Sự hợp tác của các bên trong quá trình giải quyết
- Khối lượng công việc và lịch xét xử của Tòa án
Trong nhiều trường hợp, vụ án ly hôn có thể mất từ 1 năm trở lên để hoàn tất thủ tục.
Thời gian Tòa giải quyết ly hôn đơn phương vắng mặt thường kéo dài khoảng 6-9 tháng
Qua bài viết trên, NaciLaw hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về ly hôn đơn phương vắng mặt giúp các cặp vợ chồng hiểu rõ quyền lợi và thủ tục pháp lý cần thiết. Với sự hỗ trợ của đội ngũ luật sư chuyên nghiệp, quá trình ly hôn sẽ trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.
Thông tin liên hệ NaciLaw:
- Địa chỉ: Tầng 04, Toà nhà Stellar Garden, số 35 Lê Văn Thiêm, Phường Thanh Xuân, thành phố Hà Nội
- Hotline: 097.893.8505
- Website: https://nacilaw.com/
