Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, lĩnh vực phần mềm được xem như một động lực tiên phong, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của ngành này, Nhà nước Việt Nam đã ban hành và hoàn thiện các chính sách ưu đãi thuế, qua đó kiến tạo một môi trường pháp lý minh bạch và hấp dẫn, khuyến khích dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu.
Bài viết sau đây sẽ tập trung khai thác các điều kiện áp dụng và các chính sách ưu đãi để tối ưu hoá các lợi ích cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực đầu tư sản xuất sản phẩm công nghệ số.
“Sản xuất sản phẩm công nghệ số” được pháp luật quy định như thế nào?
Theo đó, tại khoản 2 Điều 13 Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 (lưu ý có hiệu lực từ ngày 01/01/2026), “Sản xuất sản phẩm công nghệ số” là việc thực hiện một hoặc một số công việc nghiên cứu và phát triển, thiết kế, lắp ráp, chế tạo, thử nghiệm, kiểm thử sản phẩm công nghệ số và các công việc khác để sản xuất ra các sản phẩm công nghệ số bao gồm: Sản phẩm phần cứng, sản phẩm phần mềm, sản phẩm nội dung số.
“Sản xuất sản phẩm công nghệ số” có phải là ngành, nghề được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư?
Theo quy định tại Điều 16 Luật đầu tư 2020 sửa đổi bởi Luật số 90/2025/QH15 ngày 25/06/2025 thì ngành, nghề kinh doanh “Sản xuất sản phẩm công nghệ số, cung cấp dịch vụ công nghệ số” được xác định là một trong những ngành được ưu đãi đầu tư.
Do đó, các doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án đầu tư liên quan đến sản xuất sản phẩm công nghệ số là đối tượng thuộc trường hợp được hưởng ưu đãi đầu tư. Tuy nhiên, để được áp dụng các chính sách thuế, chính sách ưu đãi thì doanh nghiệp, tổ chức cần phải đáp ứng các quy định cụ thể liên quan đến các sản phẩm phần cứng, phần mềm và quy trình sản xuất sản phẩm phần mềm.
Đối với các sản phẩm phần cứng, phần mềm: Theo Thông tư số 09/2013/TT-BTTTT được sửa đổi với Thông tư số 20/2021/TT-BTTTT, các sản phẩm phần cứng, phần mềm được quy định trong danh mục sản phẩm phần mềm, phần cứng tại Phụ lục I, 2 của Thông tư này thì áp dụng các chính sách thuế, chính sách ưu đãi, hoạt động đầu tư.
Đối với quy trình hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm: Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 13/2020/TT-BTTTT, các công đoạn trong quy trình sản xuất sản phẩm phần mềm, bao gồm:
- Xác định yêu cầu
- Phân tích và thiết kế
- Lập trình, viết mã lệnh
- Kiểm tra, thử nghiệm phần mềm
- Hoàn thiện, đóng gói sản phẩm phần mềm
- Cài đặt, chuyển giao, hướng dẫn sử dụng, bảo trì, bảo hành sản phẩm phần mềm
- Phát hành, phân phối sản phẩm phần mềm
Cụ thể đối với những công đoạn trên trong quy trình sản xuất sản phẩm phần mềm, cần đáp ứng từng tác nghiệp chi tiết theo quy định tại Điều này.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 4 Thông tư 13/2020/TT-BTTTT, doanh nghiệp, tổ chức sẽ được xác định là có hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm nếu thực hiện ít nhất một trong hai công đoạn, cụ thể:
- Xác định yêu cầu, bao gồm một hoặc nhiều tác nghiệp như: đưa ra hoặc hoàn thiện ý tưởng về phát triển sản phẩm phần mềm; mô tả các đặc tính (yêu cầu) của sản phẩm, các ngữ cảnh sử dụng sản phẩm; đề xuất, khảo sát, làm rõ yêu cầu đối với sản phẩm phần mềm; phân tích nghiệp vụ; xây dựng yêu cầu hoàn chỉnh đối với sản phẩm phần mềm; tư vấn điều chỉnh quy trình; thống nhất yêu cầu, xét duyệt yêu cầu, khả năng kiểm soát và các cơ sở để xác nhận sự tuân thủ yêu cầu của sản phẩm.
- Phân tích và thiết kế bao gồm một hoặc nhiều tác nghiệp như: đặc tả yêu cầu (yêu cầu thuộc chức năng và không thuộc chức năng, các vấn đề cần được giải quyết); thiết lập bài toán phát triển; các kỹ thuật phù hợp được thực hiện để tối ưu hóa giải pháp, phân tích về tính đúng đắn và khả năng kiểm tra của phần mềm, phân tích ảnh hưởng của các yêu cầu phần mềm vào môi trường vận hành, các yêu cầu được ưu tiên, chấp thuận và được cập nhật khi cần thiết; mô hình hóa dữ liệu; mô hình hóa chức năng; mô hình hóa luồng thông tin; xác định giải pháp phần mềm; thiết kế giải pháp, thiết kế hệ thống phần mềm; thiết kế dữ liệu, thiết kế kiến trúc của phần mềm, thiết kế các đơn vị, mô đun thành phần phần mềm; thiết kế bảo mật, an toàn thông tin cho phần mềm; thiết kế giao diện trải nghiệm khách hàng.
Ngoài ra, các doanh nghiệp, tổ chức xem xét thực hiện và đáp ứng đầy đủ các tác nghiệp trong từng công đoạn và tự chịu trách nhiệm về tính xác thực của các thông tin trong hồ sơ đề xuất ưu đãi thuế cho hoạt động sản xuất phần mềm và tự xác định hoạt động sản xuất phần mềm đáp ứng quy trình. Doanh nghiệp cập nhật thông tin và gửi các sản phẩm phần mềm, công đoạn trong hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm đáp ứng quy trình, mức thuế được khấu trừ về Bộ Thông tin và Truyền thông (Vụ Công nghệ thông tin) để tổng hợp. Lưu ý rằng, các doanh nghiệp, tổ chức cần đảm bảo các hoạt động sản xuất sản phẩm phần mềm và các sản phẩm phần mềm của mình không vi phạm pháp luật về sở hữu trí tuệ và các quy định pháp luật liên quan khác theo quy định tại Điều 5 Thông tư 13/2020/TT-BTTTT.
Cụ thể các chính sách thuế áp dụng đối với các dự án đầu tư phần mềm tại Việt Nam?
Về thuế giá trị gia tăng (GTGT): Theo quy định tại Điều 4 Luật Thuế Giá trị gia tăng 2024 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP, các sản phẩm phần mềm và dịch vụ phần mềm được xác định theo quy định của pháp luật về công nghệ thông tin, pháp luật về công nghiệp công nghệ số và các văn bản pháp luật liên quan thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT)
Về chính sách Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
Theo quy định tại điểm b) Khoản 2 Điều 12 Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2025, các doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án dầu tư mới về sản xuất sản phẩm phần mềm được áp dụng chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp do thuộc ngành, nghề được hưởng ưu đãi thuế. Đồng thời, theo quy định tại Điều 14 Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2025, mức ưu đãi và thuế suất áp dụng đối với doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án dầu tư mới về sản xuất sản phẩm phần mềm được quy định cụ thể như sau:
| Thuế suất áp dụng | Ưu đãi thuế TNDN | Lưu ý | |
| Năm thứ 01 đến năm thứ 04 | Miễn thuế TNDN | Thời gian miễn thuế, giảm thuế được tính từ năm đầu tiên có thu nhập chịu thuế từ dự án đầu tư, trường hợp không có thu nhập chịu thuế trong 03 năm đầu, kể từ năm đầu tiên có doanh thu từ dự án thì thời gian miễn thuế, giảm thuế được tính từ năm thứ 04. | |
| Năm thứ 05 đến năm thứ 13 | 7,5-10% | Giảm 50% số thuế phải nộp tối đa | |
| Năm thứ 14 đến năm thứ 15 | 10% | ||
| Năm thứ 16 về sau | Áp dụng theo thuế suất phổ thông quy định là 20%
Trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm không quá 03 tỷ đồng thì thuế áp dụng sẽ là 15% Trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm 03 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng thì thuế áp dụng sẽ là 17% |
||
Tuy nhiên cần lưu ý để được hưởng chính sách ưu đãi thuế TNDN quy định tại Điều 18 Luật thuế thu nhập doanh nghiệp 2025thì doanh nghiệp, tổ chức cần phải đáp ứng các điều kiện, cụ thể:
- Doanh nghiệp thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ và nộp thuế theo phương pháp kê khai.
- Đối với doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư mới, ưu đãi thuế TNDN sẽ không áp dụng đối với các trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi chủ sở hữu, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp và trường hợp khác do Chính phủ quy định.
- Doanh nghiệp phải thực hiện hạch toán riêng thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế với thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh không được ưu đãi thuế; trường hợp không hạch toán riêng được thì thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế được xác định theo tỷ lệ giữa doanh thu hoặc chi phí của hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế trên tổng doanh thu hoặc tổng chi phí của doanh nghiệp.
Qua những phân tích chi tiết về các chính sách ưu đãi thuế và điều kiện áp dụng, bài viết hy vọng đã làm sáng tỏ những thắc mắc, đồng thời cung cấp cái nhìn toàn diện về các cơ hội mà doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất phần mềm có thể khai thác trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ. Nếu quý doanh nghiệp cần hỗ trợ về các thủ tục liên quan, Nacilaw luôn sẵn sàng đồng hành để cung cấp giải pháp chuyên sâu, giúp quý doanh nghiệp tối ưu hóa cơ hội và đạt được sự phát triển bền vững. Vui lòng liên hệ chúng tôi để được tư vấn chi tiết.
