Những trường hợp không được đơn phương ly hôn là chủ đề pháp lý được nhiều gia đình quan tâm khi đối mặt với khủng hoảng hôn nhân. Pháp luật Việt Nam đã thiết lập hệ thống quy định bảo vệ đặc biệt, nhằm đảm bảo quyền lợi của những thành viên yếu thế trong gia đình, đặc biệt trong các giai đoạn nhạy cảm. Với kinh nghiệm tư vấn pháp lý hôn nhân gia đình, NaciLaw sẽ phân tích chi tiết các quy định này để bạn có cái nhìn toàn diện về vấn đề.
1. Những trường hợp nào không được đơn phương ly hôn?
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 tại Khoản 3, Điều 51 đã thiết lập nguyên tắc bảo vệ rõ ràng: "Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi."
Điều luật này phản ánh triết lý nhân văn của pháp luật Việt Nam, ưu tiên bảo vệ những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội.
Ba giai đoạn được pháp luật bảo vệ đặc biệt:
Giai đoạn thai nghén
- Bắt đầu từ khi xác định có thai (thông qua siêu âm hoặc xét nghiệm y tế)
- Kéo dài đến thời điểm sinh con
- Mục tiêu: Tránh tác động tiêu cực đến sức khỏe thai nhi và tâm lý người mẹ
Giai đoạn sinh nở
- Thời điểm ngay sau khi em bé chào đời
- Là lúc người mẹ cần được chăm sóc và hỗ trợ tối đa
- Việc ly hôn lúc này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến quá trình phục hồi
Giai đoạn nuôi dưỡng trẻ sơ sinh
- Tính từ ngày sinh đến khi bé tròn 12 tháng tuổi (365 ngày)
- Thời kỳ quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ
- Đảm bảo môi trường gia đình ổn định trong năm đầu đời
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định những trường hợp không được đơn phương ly hôn
>> Xem thêm: Thủ tục ly hôn cần những gì? Quy định mới nhất 2025
2. Mục đích của việc hạn chế quyền ly hôn trong một số trường hợp
Bảo vệ toàn diện sức khỏe phụ nữ
Thời kỳ từ mang thai đến nuôi con 12 tháng đầu là giai đoạn người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi về thể chất và tâm lý. Áp lực từ thủ tục ly hôn có thể:
- Gây stress ảnh hưởng đến thai nhi
- Làm suy giảm khả năng phục hồi sau sinh
- Tác động tiêu cực đến quá trình cho con bú
Đảm bảo quyền lợi tối cao của trẻ em
Trẻ sơ sinh cần sự chăm sóc liên tục từ cả cha lẫn mẹ. Quy định pháp luật này:
- Tạo môi trường nuôi dưỡng ổn định cho trẻ
- Đảm bảo trẻ nhận được sự quan tâm đầy đủ trong giai đoạn phát triển then chốt
- Tránh tình trạng thiếu hụt chăm sóc do chia cắt gia đình
Khuyến khích trách nhiệm của người chồng, người cha
Luật pháp nhắc nhở người đàn ông về nghĩa vụ không thể từ bỏ trong những thời điểm quan trọng nhất của cuộc đời vợ con, đồng thời tạo thời gian để cân nhắc kỹ lưỡng về quyết định ly hôn.
>> Xem thêm: Hướng dẫn cách giành quyền nuôi cả 2 con khi ly hôn chi tiết
3. Các trường hợp khác bị hạn chế quyền ly hôn
Thiếu căn cứ chứng minh bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ vợ chồng
Khi xem xét đơn ly hôn đơn phương theo Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án chỉ chấp nhận trong trường hợp "quan hệ hôn nhân đã rơi vào tình trạng không thể cứu vãn, cuộc sống chung không còn khả năng duy trì, và mục tiêu của hôn nhân không thể thực hiện được" dựa trên những bằng chứng cụ thể như bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng.
Khi người đề nghị ly hôn không thể đưa ra được chứng cứ thuyết phục hoặc không chứng minh được các yếu tố này, Tòa án sẽ bác bỏ đơn yêu cầu, thậm chí có thể ngừng xử lý vụ án do thiếu cơ sở pháp lý.
Trường hợp mất tích chưa được Tòa án tuyên bố chính thức
Khi một trong hai vợ chồng rời bỏ nơi cư trú và biệt tăm trong thời gian dài nhưng chưa có phán quyết tuyên bố mất tích từ cơ quan tư pháp, người còn lại chưa thể tiến hành ly hôn theo quy trình dành cho trường hợp mất tích.
Để có thể ly hôn trong hoàn cảnh này, bên yêu cầu phải thực hiện các thủ tục đề nghị Tòa án ban hành quyết định tuyên bố mất tích (theo Điều 78 Bộ luật Dân sự 2015). Chỉ sau khi có quyết định có hiệu lực pháp lý về việc tuyên bố mất tích, Tòa án mới có thể tiếp tục giải quyết đơn ly hôn.
Trường hợp một bên mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh ảnh hưởng đến khả năng nhận thức mà không có yếu tố bạo lực gia đình
Điều 56 Khoản 2 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định rằng khi một trong hai vợ chồng mắc bệnh tâm thần hoặc các bệnh lý khác làm mất khả năng nhận thức và kiểm soát hành vi, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình từ phía người kia với mức độ nghiêm trọng gây tổn hại đến tính mạng, sức khỏe thể chất và tinh thần, thì các thành viên gia đình như cha mẹ hoặc người thân của người bị bệnh có quyền yêu cầu Tòa án xem xét ly hôn.
Điều này ngụ ý rằng nếu người mắc bệnh tâm thần (hoặc các bệnh lý tương tự) không phải là nạn nhân của bạo lực gia đình nghiêm trọng, thì người kia sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc được chấp thuận ly hôn, trừ khi có thể chứng minh rằng cuộc hôn nhân đã trở nên bế tắc vì những lý do khác. Tinh thần của luật pháp là bảo vệ những người trong hoàn cảnh khó khăn, tránh để họ bị bỏ rơi khi đang cần sự hỗ trợ nhất.
Các trường hợp khác bị hạn chế quyền ly hôn
>>Xem thêm: Mẫu đơn chia tài sản sau ly hôn chuẩn mới nhất năm 2025
4. Các câu hỏi thường gặp về những trường hợp không được đơn phương ly hôn
4.1. Không có giấy tờ tùy thân của chồng hoặc vợ thì có ly hôn được không?
Từ góc độ pháp lý, Tòa án vẫn có thể thụ lý và giải quyết đơn ly hôn đơn phương ngay cả trong trường hợp thiếu các giấy tờ chứng minh nhân thân của một bên.
Theo quy trình tiêu chuẩn, sau khi tiếp nhận hồ sơ từ đương sự, Tòa án sẽ ghi chép vào sổ theo dõi và đánh giá các yêu cầu để quyết định thụ lý vụ án. Trong tình huống hồ sơ ly hôn đơn phương bị thiếu giấy tờ nhân thân, đương sự có thể làm đơn đề nghị cơ quan công an địa phương hoặc UBND nơi bị đơn sinh sống hoặc làm việc cấp giấy chứng nhận tạm trú.
Nếu các cơ quan có liên quan không thể hỗ trợ cung cấp thông tin, đương sự có thể mô tả chi tiết tình hình trong đơn khởi kiện và đề nghị Tòa án tiến hành các biện pháp xác minh cần thiết.
4.2. Chồng thường xuyên uống rượu và đánh đập vợ, vậy vợ có được đơn phương ly hôn không?
Luật sư NaciLaw tư vấn trường hợp này người vợ được quyền đệ đơn ly hôn đơn phương. Căn cứ theo Khoản 1 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về ly hôn đơn phương như sau:
Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Dựa trên cơ sở pháp lý trên, hành vi thường xuyên đánh đập chính là bằng chứng khiến đời sống vợ chồng không thể tiếp tục và kéo dài. Do đó, người vợ được quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn đơn phương.
Những trường hợp không được đơn phương ly hôn theo quy định của pháp luật Việt Nam thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến quyền lợi của phụ nữ và trẻ em. Hiểu rõ các quy định này giúp các gia đình có cái nhìn đúng đắn về quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân.
NaciLaw là đơn vị tư vấn pháp lý uy tín, cung cấp dịch vụ toàn diện trong các lĩnh vực: Tư vấn doanh nghiệp, Tư vấn hợp đồng & M&A, Sở hữu trí tuệ, Tố tụng – Trọng tài, và Tư vấn đầu tư. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang đến giải pháp pháp lý an toàn, hiệu quả và tối ưu lợi ích cho khách hàng.
Dịch vụ sở hữu trí tuệ của chúng tôi:
- Thủ tục đăng ký bảo hộ thương hiệu
- Phí đăng ký kiểu dáng công nghiệp
- Đăng ký bảo hộ thương hiệu logo
Thông tin liên hệ
- Địa chỉ: Tầng 04, Toà nhà Stellar Garden, số 35 Lê Văn Thiêm, Phường Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
- Hotline: 097.893.8505
- Website: https://nacilaw.com/
>> Bài viết liên quan:
- [Mới nhất 2025] Ly hôn đơn phương có được chia tài sản không?
- 5 bước giải quyết khi chồng không chịu chia tài sản sau ly hôn
