1. Cơ sở pháp lý
Theo Luật Công nghiệp công nghệ số năm 2025 (Luật số 71/2025/QH15), hoạt động sản xuất phần mềm được Nhà nước khuyến khích phát triển và hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).
Ngược lại, dịch vụ công nghệ thông tin (CNTT) — dù có liên quan đến phần mềm — không thuộc đối tượng ưu đãi thuế TNDN, trừ khi có phần sản xuất trực tiếp tạo ra sản phẩm phần mềm mới.
2. Thế nào là “sản xuất phần mềm”?
“Sản xuất phần mềm” được hiểu là quá trình sáng tạo, thiết kế, lập trình và hoàn thiện sản phẩm phần mềm, bao gồm các công đoạn chính sau:
- Phân tích yêu cầu và thiết kế hệ thống;
- Lập trình, viết mã và phát triển chức năng phần mềm;
- Kiểm thử, hoàn thiện, đóng gói sản phẩm;
- Triển khai, bảo hành và bảo trì phần mềm.
Các hoạt động này tạo ra sản phẩm phần mềm hoàn chỉnh, có bản quyền, có giá trị thương mại và được công nhận là “sản xuất phần mềm” theo danh mục của Bộ Thông tin và Truyền thông.
3. Thế nào là “dịch vụ CNTT”?
“Dịch vụ CNTT” bao gồm các hoạt động hỗ trợ, triển khai và vận hành công nghệ thông tin mà không trực tiếp tạo ra sản phẩm phần mềm mới, cụ thể:
- Cung cấp dịch vụ bảo trì, nâng cấp, cài đặt phần mềm;
- Dịch vụ tư vấn, đào tạo, hỗ trợ kỹ thuật CNTT;
- Dịch vụ vận hành hệ thống, điện toán đám mây, trung tâm dữ liệu (Data Center);
- Gia công phần mềm nếu không tham gia vào giai đoạn sáng tạo – thiết kế chính.
Như vậy, dịch vụ CNTT chỉ mang tính hỗ trợ, khai thác hoặc vận hành hệ thống công nghệ — không được xem là hoạt động sản xuất phần mềm theo Luật Công nghiệp công nghệ số 2025.
4. Phân biệt “sản xuất phần mềm” và “dịch vụ CNTT”
| Tiêu chí | Sản xuất phần mềm | Dịch vụ CNTT |
| Mục đích chính | Tạo ra sản phẩm phần mềm mới | Hỗ trợ, duy trì, khai thác phần mềm |
| Tính sáng tạo | Có sáng tạo, phát triển giải pháp mới | Mang tính phục vụ, vận hành |
| Kết quả đầu ra | Phần mềm hoàn chỉnh có bản quyền | Không tạo ra sản phẩm phần mềm mới |
| Cơ quan công nhận | Bộ Thông tin và Truyền thông xác nhận danh mục | Không cần xác nhận |
| Ưu đãi thuế TNDN | Được hưởng ưu đãi thuế TNDN (10% trong 15 năm, miễn 4 năm, giảm 50% trong 9 năm) | Không được hưởng ưu đãi thuế TNDN |
5. Tại sao chỉ “sản xuất phần mềm” mới được ưu đãi thuế TNDN?
Chính phủ Việt Nam ban hành Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sáng tạo, phát triển công nghệ lõi, đặc biệt là sản phẩm phần mềm có giá trị gia tăng cao.
Do đó, chỉ hoạt động “sản xuất phần mềm” – tức là tạo ra sản phẩm mới – mới được:
- Áp dụng thuế suất ưu đãi 10% trong 15 năm;
- Miễn thuế 4 năm đầu, giảm 50% thuế TNDN trong 9 năm tiếp theo;
- Miễn thuế nhập khẩu cho thiết bị, máy móc phục vụ sản xuất;
- Được ưu tiên hỗ trợ đầu tư, hạ tầng và nghiên cứu theo chính sách công nghiệp công nghệ số.
6. Doanh nghiệp cần làm gì để chứng minh là “sản xuất phần mềm”?
Để được hưởng ưu đãi thuế sản xuất phần mềm, doanh nghiệp cần:
- Có Giấy xác nhận hoạt động sản xuất phần mềm do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp;
- Thực hiện hạch toán riêng thu nhập từ hoạt động sản xuất phần mềm;
- Có tài liệu, quy trình sản xuất phần mềm chứng minh công đoạn phát triển, lập trình, kiểm thử;
- Tuân thủ chuẩn kế toán – thuế và báo cáo tài chính minh bạch theo quy định.
Kết luận
Việc phân biệt rõ giữa “dịch vụ CNTT” và “sản xuất phần mềm” không chỉ giúp doanh nghiệp tránh sai phạm trong kê khai thuế, mà còn tận dụng tối đa ưu đãi thuế TNDN theo Luật Công nghiệp công nghệ số 2025.
Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ nên rà soát quy trình sản xuất, xác định đúng bản chất hoạt động, và chủ động đăng ký xác nhận sản xuất phần mềm để được hưởng chính sách ưu đãi hợp pháp, bền vững.
