Trong bối cảnh kinh doanh ngày càng cạnh tranh, việc bảo vệ tài sản trí tuệ trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Hai đối tượng quan trọng nhất trong lĩnh vực này là nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp. Trong bài viết này, Nacilaw sẽ thực hiện so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp một cách chi tiết, giúp các doanh nghiệp hiểu rõ đặc điểm, điểm giống và khác nhau giữa hai hình thức bảo hộ này để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.
1. Khái niệm nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp
1.1. Nhãn hiệu là gì?
Theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Nhãn hiệu có thể bao gồm từ ngữ, hình ảnh, âm thanh, hoặc sự kết hợp của các yếu tố này.
Chức năng chính của nhãn hiệu là giúp người tiêu dùng nhận diện và phân biệt nguồn gốc sản phẩm, dịch vụ. Khi một nhãn hiệu được đăng ký bảo hộ, doanh nghiệp sẽ được cấp quyền sử dụng độc quyền, giúp ngăn chặn các hành vi giả mạo, sao chép và xây dựng niềm tin với khách hàng.
1.2. Kiểu dáng công nghiệp là gì?
Kiểu dáng công nghiệp được định nghĩa là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm.
Ví dụ: Kiểu dáng công nghiệp bao gồm hình dáng bên ngoài của chiếc xe ô tô, xe máy, bao bì sản phẩm hoặc thiết kế ngoại hình của điện thoại di động. Việc đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp giúp bảo vệ chủ sở hữu trước hành vi sử dụng trái phép từ phía người khác và đem lại lợi nhuận kinh tế từ việc độc quyền khai thác thương mại.
Xem thêm: Bảng phân loại quốc tế về kiểu dáng công nghiệp chi tiết 2025
2. Điểm giống nhau giữa nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp
Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp đều là những đối tượng được pháp luật bảo hộ sở hữu trí tuệ tại Việt Nam. Cả hai đều thuộc phạm vi quyền sở hữu công nghiệp theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ.
Sau khi so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp, có thể nhận thấy quá trình đăng ký của cả hai đối tượng đều thực hiện tại Cục Sở hữu trí tuệ và trải qua các bước thẩm định tương tự. Chủ sở hữu cần nộp hồ sơ đăng ký để xin cấp Văn bằng bảo hộ, trong đó bao gồm thẩm định hình thức và thẩm định nội dung nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
Cả nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp đều có giá trị kinh tế và thương mại quan trọng, giúp doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt cạnh tranh trên thị trường. Khi được bảo hộ, chúng đều mang lại quyền độc quyền sử dụng cho chủ sở hữu và có thể chuyển nhượng, chuyển giao quyền sử dụng cho bên thứ ba.
Xem thêm: Quy định và cách giải quyết tranh chấp về kiểu dáng công nghiệp
3. So sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp khác nhau ở điểm nào
Yêu cầu tính phân biệt
Nhãn hiệu phải có tính phân biệt, tức là khả năng phân biệt hàng hóa hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp với các doanh nghiệp khác. Tính phân biệt này là yếu tố quan trọng để nhãn hiệu được bảo hộ và có thể ngăn chặn những dấu hiệu tương tự gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.
Kiểu dáng công nghiệp không yêu cầu tính phân biệt như nhãn hiệu. Thay vào đó, theo Điều 63 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ khi đáp ứng ba điều kiện: có tính mới, có tính sáng tạo và có khả năng áp dụng công nghiệp.
Chức năng và cơ sở bảo hộ
Khi so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp về chức năng và cơ sở bảo hộ, nhãn hiệu bảo vệ khả năng nhận diện và sự khác biệt của hàng hóa, dịch vụ. Chức năng chính là giúp khách hàng nhận biết nguồn gốc sản phẩm và xây dựng niềm tin thương hiệu. Nhãn hiệu có thể gắn với hàng hóa hoặc dịch vụ và không nhất thiết phải liên quan đến hình thức sản phẩm.
Kiểu dáng công nghiệp bảo vệ tính thẩm mỹ và hình thức bên ngoài của sản phẩm cụ thể. Chức năng chủ yếu là bảo vệ vẻ ngoài của sản phẩm khỏi việc sao chép hoặc làm nhái, luôn gắn liền với một sản phẩm cụ thể.
Tính sáng tạo và gắn liền với sản phẩm
Nhãn hiệu có thể gắn với hàng hóa hoặc dịch vụ nhưng không yêu cầu tính sáng tạo ở mức độ cao. Một nhãn hiệu có thể là từ ngữ đơn giản, biểu tượng truyền thống hoặc sự kết hợp của các yếu tố hiện có, miễn là có tính phân biệt.
Kiểu dáng công nghiệp đề cao tính sáng tạo, đặc biệt là sự mới mẻ trong thiết kế sản phẩm. Theo Luật Sở hữu trí tuệ, kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính mới nếu khác biệt đáng kể với những kiểu dáng đã bị bộc lộ công khai trước đó.
Thời hạn bảo hộ
Nhãn hiệu có thời hạn bảo hộ ban đầu là 10 năm kể từ ngày nộp đơn và có thể gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần 10 năm, theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019, 2022). Điều này có nghĩa nhãn hiệu có thể được bảo vệ vô thời hạn nếu chủ sở hữu thực hiện gia hạn đúng quy định.
Kiểu dáng công nghiệp có thời hạn bảo hộ ban đầu là 5 năm kể từ ngày nộp đơn và có thể gia hạn tối đa 2 lần liên tiếp, mỗi lần 5 năm, theo quy định tại khoản 4 Điều 93. Như vậy, thời hạn bảo hộ tối đa của kiểu dáng công nghiệp là 15 năm.
Xem thêm: Thủ tục đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tại Việt Nam
4. Khi nào nên đăng ký nhãn hiệu, khi nào nên đăng ký kiểu dáng công nghiệp?
4.1. Đăng ký nhãn hiệu
Doanh nghiệp nên ưu tiên đăng ký nhãn hiệu khi:
- Muốn bảo vệ tên thương hiệu, logo
- Cần xây dựng và bảo vệ danh tiếng thương hiệu trên thị trường
- Có kế hoạch mở rộng kinh doanh và cần đảm bảo quyền sử dụng độc quyền
- Muốn ngăn chặn đối thủ cạnh tranh sử dụng các dấu hiệu tương tự gây nhầm lẫn
Lợi ích của đăng ký nhãn hiệu: Quyền ngăn cấm người khác sử dụng nhãn hiệu tương tự, khả năng chuyển nhượng có giá trị kinh tế cao, thời gian bảo hộ có thể kéo dài vô thời hạn thông qua việc gia hạn.
4.2. Đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Doanh nghiệp nên đăng ký kiểu dáng công nghiệp khi:
- Có thiết kế sản phẩm độc đáo, mới mẻ về mặt thẩm mỹ
- Muốn bảo vệ hình dáng, màu sắc, đường nét đặc trưng của sản phẩm
- Cần ngăn chặn đối thủ sao chép thiết kế sản phẩm
- Thiết kế có tiềm năng thương mại cao và cần bảo vệ trong thời gian nhất định
- Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp là hai công cụ bảo hộ tài sản trí tuệ quan trọng nhưng khác biệt về chức năng và phạm vi. Hiểu rõ sự khác nhau giữa chúng sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp, hoặc kết hợp cả hai để tạo ra lớp bảo vệ toàn diện, nâng cao giá trị thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp là hai công cụ bảo hộ tài sản trí tuệ quan trọng nhưng khác biệt về chức năng và phạm vi. So sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp và chỉ ra khác nhau giữa chúng sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp, hoặc kết hợp cả hai để tạo ra lớp bảo vệ toàn diện, nâng cao giá trị thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Xem thêm:
Mẫu tờ khai đăng ký kiểu dáng công nghiệp mới nhất 2025
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp quốc tế mới nhất 2025
Thông tin liên hệ
- Địa chỉ: Tầng 04, Toà nhà Stellar Garden, số 35 Lê Văn Thiêm, Phường Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
- Hotline: 097.893.8505
- Website: https://nacilaw.com/
