Trong bối cảnh kinh doanh ngày càng cạnh tranh, việc bảo vệ tài sản trí tuệ trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Hai đối tượng quan trọng nhất trong lĩnh vực này là nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp. Trong bài viết này, Nacilaw sẽ thực hiện so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp một cách chi tiết, giúp các doanh nghiệp hiểu rõ đặc điểm, điểm giống và khác nhau giữa hai hình thức bảo hộ này để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.
1. Khái niệm nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp
1.1. Nhãn hiệu là gì?
Theo quy định tại khoản 16 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ quy định: "Nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau". Nhãn hiệu có thể bao gồm từ ngữ, hình ảnh, âm thanh, hoặc sự kết hợp của các yếu tố này.
Chức năng chính của nhãn hiệu là giúp người tiêu dùng nhận diện và phân biệt nguồn gốc sản phẩm, dịch vụ. Khi một nhãn hiệu được đăng ký bảo hộ, doanh nghiệp sẽ được cấp quyền sử dụng độc quyền, giúp ngăn chặn các hành vi giả mạo, sao chép và xây dựng niềm tin với khách hàng.
1.2. Kiểu dáng công nghiệp là gì?
Khoản 13 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ quy định: "Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm phức hợp".
Ví dụ: Kiểu dáng công nghiệp bao gồm hình dáng bên ngoài của chiếc xe ô tô, xe máy, bao bì sản phẩm hoặc thiết kế ngoại hình của điện thoại di động. Việc đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp giúp bảo vệ chủ sở hữu trước hành vi sử dụng trái phép từ phía người khác và đem lại lợi nhuận kinh tế từ việc độc quyền khai thác thương mại.
Xem thêm: Bảng phân loại quốc tế về kiểu dáng công nghiệp chi tiết 2025
2. Điểm giống nhau giữa nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp
Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp đều là những đối tượng được pháp luật bảo hộ sở hữu trí tuệ tại Việt Nam. Cả hai đều thuộc phạm vi quyền sở hữu công nghiệp theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ.
Sau khi so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp, có thể nhận thấy quá trình đăng ký của cả hai đối tượng đều thực hiện tại Cục Sở hữu trí tuệ và trải qua các bước thẩm định tương tự. Chủ sở hữu cần nộp hồ sơ đăng ký để xin cấp Văn bằng bảo hộ, trong đó bao gồm thẩm định hình thức và thẩm định nội dung nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
Cả nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp đều có giá trị kinh tế và thương mại quan trọng, giúp doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt cạnh tranh trên thị trường. Khi được bảo hộ, chúng đều mang lại quyền độc quyền sử dụng cho chủ sở hữu và có thể chuyển nhượng, chuyển giao quyền sử dụng cho bên thứ ba.
Xem thêm: Quy định và cách giải quyết tranh chấp về kiểu dáng công nghiệp
3. So sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp khác nhau ở điểm nào
Để so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp chi tiết, Nacilaw gửi đến bạn đọc 9 tiêu chí cơ bản như sau:
| Nội dung | Nhãn hiệu | Kiểu dáng công nghiệp |
| Bản chất | Là dấu hiệu có thể nhìn thấy và giúp phân biệt sản phẩm hoặc dịch vụ, thể hiện qua chữ, hình, màu sắc, biểu tượng hoặc sự kết hợp của các yếu tố này. | Là yếu tố tạo nên vẻ ngoài thẩm mỹ của sản phẩm, thể hiện qua hình dạng, đường nét, màu sắc hoặc họa tiết trang trí ở bề mặt sản phẩm. |
| Đối tượng được bảo hộ | Bất kỳ dấu hiệu hoặc biểu tượng nào có thể chỉ dẫn nguồn gốc của sản phẩm. | Bảo hộ nội dung của những thiết kế mang tính thẩm mỹ bên ngoài của sản phẩm. |
| Điều kiện để được bảo hộ | Có khả năng phân biệt | – Tính mới
– Tính sáng tạo – Có khả năng áp dụng công nghiệp (Điều 63 Luật SHTT) |
| Tính sáng tạo | Không yêu cầu tính sáng tạo ở mức độ cao như kiểu dáng công nghiệp. | Đề cao tính sáng tạo, đặc biệt là sự mới mẻ trong thiết kế sản phẩm vì tập trung vào yếu tố thẩm mỹ, thiết kế |
| Gắn liền với sản phẩm | Được dùng để nhận diện hàng hóa hoặc dịch vụ, không bắt buộc phải thể hiện qua hình thức bên ngoài của sản phẩm. | Gắn liền trực tiếp với sản phẩm cụ thể, vì đối tượng được bảo hộ là hình dáng và thiết kế bên ngoài của sản phẩm đó. |
| Đối tượng bị loại trừ bảo hộ | – Dấu hiệu thuộc các trường hợp bị cấm theo Điều 73 Luật SHTT, như liên quan đến chính trị, tôn giáo…
– Dấu hiệu quá đơn giản, không có khả năng phân biệt. – Dấu hiệu chỉ mô tả đặc tính, chất lượng, công dụng hoặc nguồn gốc của sản phẩm, dịch vụ (khoản 2 Điều 74 Luật SHTT). |
– Dấu hiệu bị loại trừ theo Điều 64 Luật SHTT: Hình dáng bên ngoài của sản phẩm do đặc tính kỹ thuật của sản phẩm bắt buộc phải có, hình dáng bên ngoài của công trình xây dựng dân dụng hoặc công nghiệp, hình dáng của sản phẩm không nhìn thấy được trong quá trình sử dụng sản phẩm. |
| Thời gian bảo | Bảo hộ trong vòng 10 năm kể từ ngày nộp đơn và không giới hạn số lần gia hạn.
(khoản 6 Điều 93 Luật SHTT) |
Bảo hộ trong vòng 5 năm kể từ ngày nộp đơn và được gia hạn 2 lần, mỗi lần 5 năm.
(khoản 4 Điều 93 Luật SHTT) |
| Nội dung quyền | Quyền tài sản | Quyền tài sản, quyền tác giả |
| Thẩm định | Thẩm định hình thức, nội dung | Thẩm định hình thức, nội dung |
Xem thêm: Thủ tục đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp tại Việt Nam
4. Khi nào nên đăng ký nhãn hiệu, khi nào nên đăng ký kiểu dáng công nghiệp?
Sau khi so sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp, việc lựa chọn hình thức đăng ký phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu bảo hộ của bạn. Nếu muốn bảo vệ thương hiệu, nên đăng ký nhãn hiệu; còn nếu cần bảo vệ thiết kế sản phẩm hãy chọn đăng ký kiểu dáng công nghiệp.
4.1. Đăng ký nhãn hiệu
Doanh nghiệp nên ưu tiên đăng ký nhãn hiệu khi:
- Muốn bảo vệ tên thương hiệu, logo
- Cần xây dựng và bảo vệ danh tiếng thương hiệu trên thị trường
- Có kế hoạch mở rộng kinh doanh và cần đảm bảo quyền sử dụng độc quyền
- Muốn ngăn chặn đối thủ cạnh tranh sử dụng các dấu hiệu tương tự gây nhầm lẫn
Lợi ích của đăng ký nhãn hiệu: Quyền ngăn cấm người khác sử dụng nhãn hiệu tương tự, khả năng chuyển nhượng có giá trị kinh tế cao, thời gian bảo hộ có thể kéo dài vô thời hạn thông qua việc gia hạn.
4.2. Đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Doanh nghiệp nên đăng ký kiểu dáng công nghiệp khi:
- Có thiết kế sản phẩm độc đáo, mới mẻ về mặt thẩm mỹ
- Muốn bảo vệ hình dáng, màu sắc, đường nét đặc trưng của sản phẩm
- Cần ngăn chặn đối thủ sao chép thiết kế sản phẩm
- Thiết kế có tiềm năng thương mại cao và cần bảo vệ trong thời gian nhất định
- Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp là hai công cụ bảo hộ tài sản trí tuệ quan trọng nhưng khác biệt về chức năng và phạm vi. Hiểu rõ sự khác nhau giữa chúng sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp, hoặc kết hợp cả hai để tạo ra lớp bảo vệ toàn diện, nâng cao giá trị thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp là hai công cụ bảo hộ tài sản trí tuệ quan trọng nhưng khác biệt về chức năng và phạm vi. So sánh nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp và chỉ ra khác nhau giữa chúng sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp, hoặc kết hợp cả hai để tạo ra lớp bảo vệ toàn diện, nâng cao giá trị thương hiệu và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Xem thêm:
Mẫu tờ khai đăng ký kiểu dáng công nghiệp mới nhất 2025
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp quốc tế mới nhất 2025
Thông tin liên hệ
- Địa chỉ: Tầng 04, Toà nhà Stellar Garden, số 35 Lê Văn Thiêm, Phường Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
- Hotline: 097.893.8505
- Website: https://nacilaw.com/
