Trong lĩnh vực bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, so sánh sáng chế và kiểu dáng công nghiệp luôn là chủ đề quan trọng mà các doanh nghiệp và nhà đầu tư cần hiểu rõ. Việc nắm vững sự khác biệt giữa hai hình thức bảo hộ này giúp doanh nghiệp lựa chọn phương án phù hợp, tối ưu hóa chi phí và bảo vệ hiệu quả tài sản trí tuệ. Hãy cùng Nacilaw tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.
1. Khái niệm sáng chế và kiểu dáng công nghiệp là gì
1.1. Khái niệm sáng chế
Theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ, sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.
Sáng chế được định nghĩa là những giải pháp kỹ thuật có thể thực hiện được về mặt kỹ thuật, mang tính khả thi và có thể áp dụng trong thực tiễn sản xuất. Ví dụ, một máy móc mới có cơ chế hoạt động độc đáo, một phương pháp sản xuất cải tiến, hay một công thức hóa học mới đều có thể là đối tượng của sáng chế.
Sáng chế được bảo hộ dưới hình thức cấp bằng độc quyền sáng chế hoặc bằng độc quyền giải pháp hữu ích.
1.2. Khái niệm kiểu dáng công nghiệp
Kiểu dáng công nghiệp được định nghĩa trong Luật Sở hữu trí tuệ như sau:
"Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm hoặc sản phẩm phức hợp."
Như vậy, có thể hiểu kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm, được thể hiện bằng đường nét, hình khối, màu sắc hoặc kết hợp chung nhất giữa các yếu tố đó với nhau. Điển hình như thiết kế vỏ ngoài của điện thoại di động, hình dáng của một chiếc xe hơi, hay thiết kế bao bì sản phẩm đều có thể là đối tượng của kiểu dáng công nghiệp.
Xem thêm: Mẫu tờ khai đăng ký kiểu dáng công nghiệp mới nhất 2025
2. Lợi ích khi đăng ký sáng chế và kiểu dáng công nghiệp
2.1. Lợi ích của việc đăng ký sáng chế
Sau khi đã so sánh sáng chế và kiểu dáng công nghiệp và hiểu rõ về hai khái niệm này, doanh nghiệp, cá nhân có thể đăng ký sáng chế để nhận được những lợi ích thiết thực như:
Bảo vệ quyền lợi
Ngăn chặn việc sao chép hoặc sử dụng trái phép giải pháp kỹ thuật. Chủ sở hữu sáng chế có quyền độc quyền trong việc thực hiện sáng chế, bao gồm quyền sản xuất, sử dụng, bán, nhập khẩu sản phẩm hoặc áp dụng quy trình được bảo hộ.
Tạo lợi thế cạnh tranh
Sở hữu sáng chế giúp doanh nghiệp có lợi thế trên thị trường. Việc nắm giữ các giải pháp kỹ thuật độc quyền cho phép doanh nghiệp duy trì vị thế dẫn đầu trong ngành, thu hút đầu tư và hợp tác.
Tăng giá trị doanh nghiệp
Sáng chế là tài sản trí tuệ có giá trị cao, có thể được định giá, chuyển nhượng hoặc thế chấp. Danh mục sáng chế mạnh góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và vị thế của doanh nghiệp.
Tạo nguồn thu từ việc cấp phép
Chủ sở hữu có thể khai thác thương mại sáng chế thông qua việc cấp phép cho các bên thứ ba sử dụng, tạo ra nguồn thu ổn định.
Xem thêm: Kiểu dáng công nghiệp có thể được bảo hộ bằng thủ tục đăng ký tại Việt Nam
2.2. Lợi ích của việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Bên cạnh đó, việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp cũng giúp cá nhân, doanh nghiệp:
Tạo sự khác biệt
Kiểu dáng độc đáo giúp sản phẩm dễ nhận diện trên thị trường. Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, thiết kế đặc trưng giúp sản phẩm nổi bật và gây ấn tượng với người tiêu dùng.
Tăng sức hấp dẫn
Sản phẩm có kiểu dáng đẹp mắt, phù hợp với xu hướng thẩm mỹ thu hút người tiêu dùng, thúc đẩy doanh số bán hàng.
Bảo vệ quyền lợi
Ngăn chặn việc sao chép hoặc sử dụng trái phép kiểu dáng. Chủ sở hữu có quyền yêu cầu dừng sản xuất, kinh doanh các sản phẩm vi phạm và đòi bồi thường thiệt hại.
Chi phí thấp hơn
So với sáng chế, việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp có chi phí thấp hơn và thời gian xử lý nhanh hơn, phù hợp với các doanh nghiệp có nguồn lực hạn chế.
Xem thêm: Quy định và cách giải quyết tranh chấp về kiểu dáng công nghiệp
3. Điểm giống nhau giữa sáng chế và kiểu dáng công nghiệp
Cả sáng chế và kiểu dáng công nghiệp đều có những điểm tương đồng quan trọng trong hệ thống bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ:
Đều là đối tượng được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp
Cả hai đều thuộc phạm vi quyền sở hữu công nghiệp và được pháp luật Việt Nam đảm bảo bảo hộ theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ.
Việc bảo hộ được xác lập căn cứ trên cơ sở quyết định cấp văn bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
Cả hai yêu cầu một quyết định cấp văn bằng bảo hộ từ Cục Sở hữu trí tuệ để xác nhận và bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp.
Được cấp bằng độc quyền bởi Cục Sở hữu trí tuệ (thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ)
Cả hai đều được cấp bằng độc quyền bởi Cục Sở hữu trí tuệ, tạo điều kiện cho chủ sở hữu sử dụng và khai thác quyền của mình một cách hiệu quả.
Cùng chịu giới hạn theo Điều 132 Luật SHTT
Cả hai đều chịu các hạn chế quyền sở hữu công nghiệp theo quy định tại Điều 132 của pháp luật, nhằm bảo vệ lợi ích công cộng và quyền của các bên liên quan.
Quy trình cấp văn bằng bảo hộ tương đương
Cả hai đều tuân thủ quy trình gồm các bước: nộp đơn đăng ký, thẩm định hình thức, công bố đơn, thẩm định nội dung và cấp văn bằng bảo hộ.
Quyền và nghĩa vụ tương đối giống nhau
Cả hai đều có quyền sở hữu công nghiệp và nghĩa vụ tuân thủ các quy định về việc sử dụng, duy trì hiệu lực, trả thù lao cho tác giả và không xâm phạm quyền của người khác.
Xem thêm: Bảng phân loại quốc tế về kiểu dáng công nghiệp chi tiết 2025
4. So sánh sáng chế và kiểu dáng công nghiệp khác nhau như nào
|
Tiêu chí |
Sáng chế |
Kiểu dáng công nghiệp |
|
Khái niệm |
Giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên |
Hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này |
|
Đối tượng bảo hộ |
Giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình; Bảo hộ bản chất của sản phẩm |
Bảo hộ hình dáng bên ngoài của sản phẩm |
|
Điều kiện bảo hộ |
Đối với sáng chế bảo hộ dưới dạng độc quyền sáng chế phải đáp ứng 3 tiêu chí sau:
Đối với sáng chế được bảo hộ dưới dạng độc quyền giải pháp hữu ích phải đáp ứng các tiêu chí sau:
|
|
|
Thời gian đăng ký |
Xem xét hình thức: 1 tháng kể từ ngày nộp đơn - Công bố đơn: 19 tháng kể từ ngày chấp nhận đơn hợp lệ (nếu không có yêu cầu công bố sớm) - Xem xét nội dung: 18 tháng kể từ ngày công bố hoặc ngày có yêu cầu
|
- Xem xét hình thức: 01 tháng - Công bố đơn: 02 tháng - Xem xét nội dung: 07 tháng kể từ ngày công bố đơn |
|
Thời gian bảo hộ |
20 năm kể từ ngày nộp đơn đối với sáng chế giải pháp hữu ích: 10 năm kể từ ngày nộp đơn |
05 năm kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn hai lần, mỗi lần gia hạn sẽ là 05 năm |
5. Hướng dẫn các bước đăng ký sáng chế và kiểu dáng công nghiệp
5.1. Đăng ký sáng chế
Để đăng ký sáng chế, bạn cần thực hiện theo các bước:
Bước 1: Nghiên cứu sáng chế
Đảm bảo sáng chế của bạn là mới và có tính sáng tạo. Tiến hành tra cứu thông tin về các sáng chế tương tự đã được công bố trước đó để đánh giá tính khả thi của việc đăng ký.
Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ đăng ký sáng chế bao gồm:
- Đơn đăng ký sáng chế theo mẫu quy định
- Bản mô tả sáng chế chi tiết
- Yêu cầu bảo hộ xác định phạm vi quyền
- Bản tóm tắt sáng chế
- Hình vẽ minh họa (nếu cần thiết)
- Các tài liệu chứng minh quyền đăng ký
Bước 3: Nộp đơn
Gửi đơn đăng ký đến Cục Sở hữu trí tuệ cùng với việc nộp phí đăng ký theo quy định.
Bước 4: Thẩm định
Cục Sở hữu trí tuệ sẽ tiến hành thẩm định hình thức trong vòng 1 tháng, sau đó công bố đơn và thẩm định nội dung trong vòng 18 tháng kể từ ngày công bố hoặc ngày có yêu cầu thẩm định.
Bước 5: Nhận bằng sáng chế
Nếu đáp ứng các yêu cầu bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ cấp Bằng độc quyền sáng chế hoặc Bằng độc quyền giải pháp hữu ích.
5.2. Đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Bước 1: Thiết kế kiểu dáng
Tạo ra kiểu dáng mới cho sản phẩm, đảm bảo tính khác biệt đáng kể so với các kiểu dáng đã được công bố trước đó.
Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ đăng ký kiểu dáng công nghiệp bao gồm:
- Đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp theo mẫu
- Bản mô tả kiểu dáng công nghiệp
- Bộ ảnh chụp hoặc bản vẽ kiểu dáng công nghiệp
- Phạm vi bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
- Các tài liệu chứng minh quyền đăng ký
Bước 3: Nộp đơn
Gửi đơn đăng ký đến Cục Sở hữu trí tuệ và nộp phí theo quy định.
Bước 4: Thẩm định
Quá trình thẩm định kiểu dáng công nghiệp nhanh hơn so với sáng chế:
- Thẩm định hình thức: 1 tháng
- Công bố đơn: 2 tháng
- Thẩm định nội dung: 7 tháng kể từ ngày công bố đơn
Bước 5: Nhận bằng kiểu dáng công nghiệp
Nếu đạt yêu cầu, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ cấp Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp.
Việc so sánh sáng chế và kiểu dáng công nghiệp cho thấy mỗi hình thức bảo hộ có những ưu điểm và phạm vi áp dụng riêng biệt. Sáng chế phù hợp với các giải pháp kỹ thuật có tính đột phá cao, trong khi kiểu dáng công nghiệp lại tối ưu cho việc bảo vệ thiết kế sản phẩm. Doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng tính chất của đối tượng cần bảo hộ, nguồn lực có sẵn và chiến lược kinh doanh để lựa chọn hình thức bảo hộ phù hợp. Với kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, Nacilaw sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp để lựa chọn giải pháp bảo hộ phù hợp và hiệu quả nhất.
Xem thêm:
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp quốc tế mới nhất 2025
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp quốc tế mới nhất 2025
Thông tin liên hệ NaciLaw:
- Địa chỉ: Tầng 04, Toà nhà Stellar Garden, số 35 Lê Văn Thiêm, Phường Thanh Xuân, thành phố Hà Nội
- Hotline: 097.893.8505
- Website: https://nacilaw.com/
